Elektromobilność a praca dzieci – Cała prawda o wydobyciu kobaltu!

Kobalt: podstawowy element nowoczesnych technologii

Kobalt to metal o kluczowym znaczeniu dla nowoczesnych technologii. Jest niezbędny do produkcji baterii litowo-jonowych, które zasilają większość urządzeń elektronicznych, od smartfonów po samochody elektryczne. Wraz z rosnącym zapotrzebowaniem na baterie, rośnie też popyt na kobalt. Według ubiegłorocznych szacunków Komisji Europejskiej, w następnej dekadzie zapotrzebowanie na ten surowiec będzie wzrastać o 7-13% rocznie, zwłaszcza w branży elektromobilności. 

Ponad 60% globalnie wydobywanego kobaltu trafia do baterii litowo-jonowych, z czego ponad jedna trzecia jest używana w samochodach elektrycznych. Pozostała część trafia do przemysłu metalurgicznego (14%), oraz bierze udział przy rafinacji ropy naftowej i innych procesów chemicznych (22%).

Największe złoża kobaltu znajdują się w Demokratycznej Republice Konga (DRK) (45,8%), Kanadzie (18,3%) i Indonezji (7,8%). Kongo to także lider w produkcji tego metalu – odpowiada za 72,8% światowego wydobycia. 

Tajemnice cennego surowca: mroczna strona kopalń kobaltu w Kongo

Jednak wydobycie tego cennego surowca skrywa mroczną stronę. Wiele kopalń w DRK operuje w skrajnie trudnych warunkach, mimo że zatrudnionych jest tam około 12 milionów osób, czyli ponad 13% populacji kraju. Niestety, wiele z tych osób to dzieci. Choć w DRK dzieci w wieku 15 lat i starsze mogą legalnie wykonywać lekkie prace, to wiele z nich pracuje w kopalniach wydobywających kobalt, wykonując pracę ciężką i niebezpieczną. Nieletni pracują nawet do 24 godzin, nosząc worki z kruszcem i zarabiając zaledwie 1-2 dolary dziennie. 

To prowadzi do tragicznych skutków zdrowotnych. Długotrwała praca przy wydobyciu kobaltu może powodować śmiertelną chorobę płuc, znaną jako kobaltoza, oraz różne choroby skóry. Dzieci pracowników kopalń z prowincji Katanga, którą Guardian klasyfikuje jako jeden z 10 najbardziej zanieczyszczonych regionów globu, są częściej urodzone z takimi wadami jak rozszczep kręgosłupa czy deformacje kończyn.

Czy elektromobilność musi oznaczać niewolniczą pracę dzieci w Kongo? Sukcesy inicjatyw kobaltowych 

Aby rozwiązać ten problem, konieczne jest zwiększenie transparentności łańcucha dostaw. Firmy technologiczne muszą być odpowiedzialne za swoje źródła surowców i zapewnić, że są one pozyskiwane w sposób etyczny. 

Filozofia City Lion jest jednoznaczna — w naszych bateriach używamy wyłącznie sprawdzone, markowe ogniwa od producentów dbających o etyczne pochodzenie surowców: Samsung SDI oraz LG Energy Solution. Firmy te poświęcają dużo uwagi na poruszany w tym artykule problem. Należą do inicjatyw takich jak Cobalt For Development, Responsible Cobalt Initiative, czy Fair Cobalt Alliance.

Cobalt For Development, dla przykładu, prowadzi działania, z których skorzystało już ponad 1800 członków społeczności w Kisote i sąsiednich obszarach DRK, zwiększając dostęp do edukacji i organizując warsztaty na różne tematy, od pieczenia chleba po prawa kobiet, pozytywne rodzicielstwo i rozwiązywanie konfliktów. Takie podejście pomaga rodzicom zdywersyfikować dochody i zmniejszyć lub wyeliminować zależność rodzin od pracy dzieci.

Responsible Cobalt Initiative to zainicjowany w Chinach program, którego celem jest stworzenie warunków umożliwiających firmom zachowanie należytej staranności w odniesieniu do łańcuchów dostaw kobaltu zgodnie z wytycznymi OECD dotyczącymi należytej staranności.

Zaś Fair Cobalt Alliance, wielostronna platforma działania, oferuje podmiotom w całym łańcuchu dostaw kobaltu przedkonkurencyjne środowisko do współpracy, aby pomóc wzmocnić i sprofesjonalizować rzemieślniczy sektor wydobycia kobaltu w DRK i przyczynić się do lokalnego rozwoju gospodarczego w ogóle.

Badania opublikowane w 2021 roku wykazały, że powyższe inicjatywy mają pozytywny i namacalny wpływ na ograniczenie pracy dzieci i poprawę bezpieczeństwa pracy.

Na ratunek – Unia Europejska wraz z EU Supply Chain Act

Kluczowym dla rozwiązania rzeczonego problemu może stać się wyczekiwana dyrektywa Komisji Europejskiej: EU Supply Chain Act. Nowe prawo UE ma na celu zobowiązanie przedsiębiorstw do odpowiedzialności za zarządzanie skutkami społecznymi i środowiskowymi w całym łańcuchu dostaw, w tym w ich własnej działalności biznesowej, i wykracza daleko poza istniejące przepisy na szczeblu krajowym. Ustawa ma zobowiązać europejskie firmy do poszanowania praw człowieka poprzez wdrażanie ściśle określonych obowiązków w zakresie starannego weryfikowania dostawców. 

2 czerwca 2023 r. Parlament Europejski większością głosów przegłosował tę ustawę. Teraz Parlament Europejski i Rada Ministrów muszą jeszcze wynegocjować wspólne stanowisko, aby ustawa mogła zostać uchwalona. Następnie państwa UE muszą w ciągu dwóch lat dokonać transpozycji dyrektywy do prawa krajowego. Europejski lider zrównoważonego rozwoju, czyli Niemcy, wdrożyły tę ustawę, nie czekając na resztę krajów europejskich, już 1 stycznia 2023 r.

Baterie bez kobaltu: nowe technologie transformują rynek elektromobilności

Omówmy też kilka faktów o bateriach. Istnieje wiele modeli ogniw, które różnią się składem; ale przeciętnie w baterii NMC (Nikiel, Mangan, Kobalt) kobalt stanowi około 4% masy. Co istotne, przemysł motoryzacyjny i technologiczny podejmuje kroki, by zakończyć nieetyczne praktyki wydobywania tego kontrowersyjnego surowca. 

Udział technologii NMC w rynku baterii spada, zastępowany przez technologie bezkobaltowe, takie jak LFP (Lit, Żelazo, Fosfor), stosowane w wielu nowych, popularnych modelach samochodów elektrycznych — między innymi Tesla Model 3 i Y. W Chinach rozpoczęto już produkcję baterii sodowych, które również w ogóle nie zawierają kobaltu, ani nawet litu.

Inwestycje w alternatywne technologie oraz pozyskiwanie kobaltu z miejsc stosujących odpowiedzialne praktyki wydobywcze mogą stanowić klucz do przyszłościowej zmiany. Istotna jest także zmiana w świadomości konsumentów — wsparcie dla firm, które dbają o etykę, może wpłynąć na zmiany w całej branży. City Lion dokładnie sprawdza pochodzenie nabywanych ogniw i praktyki ich producentów, wspierając rozwój etycznej elektromobilności. Mamy nadzieję, że coraz więcej firm będzie podążać tą ścieżką.